Paragraaf 8. VTH taken

Deze paragraaf bevat een nadere toelichting op de vergunningverlenende -, toezichthoudende en handhavingstaken (VTH taken) van de provincie. 

Gedeputeerde Staten is het bevoegde bestuursorgaan voor de uitvoering van VTH taken. De juridische grondslag hiervoor ligt in landelijke wet- en regelgeving en provinciale verordeningen. 

De feitelijke uitvoering van VTH taken wordt deels uitgevoerd door GS zelf en deels namens GS door de uitvoeringsdiensten FUMO en Omgevingsdienst Groningen.
Bij de FUMO, de Friese omgevingsdienst, is een breed pakket aan milieutaken ondergebracht. Dit betreft voornamelijk VTH-taken  voor bedrijven, ontgrondingen en groen toezicht en de advisering op specialistische terreinen als externe veiligheid, bodem en geluid.
De Omgevingsdienst Groningen (ODG) is één van de zes omgevingsdiensten die is aangewezen als Seveso -omgevingsdienst (voorheen Brzo -Besluit risico’s zware ongevallen). De ODG voert de VTH-taken uit voor de majeure risicobedrijven in de drie Noordelijke provincies.

Gedeputeerde Staten hebben aan de ambtelijke provinciale organisatie en de FUMO en ODG mandaat verleend, zodat zij de aan hen opgedragen taken kunnen uitvoeren.  Over gevoelige zaken vindt overleg en afstemming met de verantwoordelijk portefeuillehouder plaats.

Het karakter van het VTH instrumentarium maakt dat er veelal sprake is van een indirecte bijdrage aan de realisatie van doelen binnen de verschillende beleidsvelden.
De basisgedachte is dat normconform gedrag, een goede naleving van wet- en regelgeving, bijdraagt aan veiligheid, gezondheid en milieukwaliteit.
Zo versterkt een goede uitvoering van VTH taken de naleving van wet- en regelgeving. Aldus wordt  met de inzet van het VTH instrumentarium bijgedragen aan de realisatie van doelen binnen de beleidsvelden:

• 2.3 Instandhouding provinciale infrastructuur;
• 3.1 Natuur;
• 4.2 Water en Bodem;
• 4.3 Milieu;
• 4.4 Energietransitie.

Voor de uitvoering van deze taken stellen Provinciale Staten verordeningen en Gedeputeerde Staten uitvoeringsbeleid vast. Het vaststellen van VTH-beleid volgt uit afdeling 13.2 van het Omgevingsbesluit.  Onder de Omgevingswet is de benaming voor VTH-beleid  gewijzigd naar Uitvoerings- en handhavingsstrategie, ofwel U&H strategie.

Het vigerende VTH-beleid is in twee documenten vastgelegd:

• VTH-beleid 2019 – 2023 (verlengd tot en met 2025): Hierin is het algemene beleidskader voor VTH taken vastgesteld. Dit beleidskader beschrijft de uitgangspunten, doelen (wat) en strategieën (hoe) voor de uitvoering van VTH-taken. Dit beleid is van toepassing op alle VTH taken waarvoor GS het bevoegd gezag is.
• Uitvoerings- en handhavingsstrategie Fryslân 2025-2028: Dit beleidsdocument bevat het uniforme beleid voor de provinciale en gemeentelijke basistaken die door de FUMO worden uitgevoerd.  Het AB van de FUMO heeft hier op 19 december 2024 mee ingestemd en de formele vaststelling vindt plaats door de bevoegde gezagen begin 2025.

Gedeputeerde Staten hebben op 22 oktober 2024 besloten de looptijd van het provinciaal VTH-beleid met te verlengen, tot en met 2025.  Actualisatie van het provinciaal VTH-beleid is in 2024 gestart en voor de zomer 2025 wordt een geactualiseerd beleidsdocument aan Gedeputeerde Staten voorgelegd.

Wat willen we bereiken?
De wet- en regelgeving waarin GS als het bevoegde gezag is aangewezen bevat specifieke doelen. GS heeft medebewind voor deze landelijke regelgeving en streeft op deze doelen goede naleving na. 
De beleidsdoelen voor ambitie Uitvoeren wettelijke VTH-taken is voor de verschillende VTH programmaonderdelen nader uitgewerkt in het provinciaal VTH-beleid.

Hieronder worden enkele inhoudelijke speerpunten benoemd:

Beleidsontwikkeling

• Er is in IPO-verband bijgedragen aan de ontwikkeling van (landelijk) VTH-beleid. Daarbij sluiten wij aan bij de programmalijnen uit de bestuurlijke IPO-agenda VTH Gezonde, duurzame en veilige leefomgeving. Binnen deze programmalijnen vallen onderwerpen als financiële zekerheid bij afvalbedrijven, zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) en kwaliteitscriteria. De beleidsontwikkeling dient mede ter voorbereiding op de actualisatie van het provinciaal VTH-beleid.
• De doorontwikkeling van het VTH-stelsel heeft een impuls gekregen naar aanleiding van het rapport “Om de leefomgeving” van de Commissie Van Aartsen. De aanbevelingen uit dit rapport zijn omgezet in het Interbestuurlijk programma VTH (IBP-VTH) waaraan vanuit het Rijk, VNG, IPO en OD-NL een bijdrage is geleverd. Het IBP-VTH is op 30 september 2024 afgerond. Betrokken partijen maken samenwerkingsafspraken om de resultaten uit het programma de komende jaren te implementeren en  te borgen.

Majeure risicobedrijven

• Fryslân kent 15 majeure risicobedrijven (peildatum 1 januari 2024). De uitvoering van VTH-taken bij deze bedrijven is, zoals eerder aangegeven, opgedragen aan de ODG. De uitvoering van deze taken vindt plaats overeenkomstig de productie- en kwaliteitsnorm “Noordelijke Maat” zoals die tussen de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe met de ODG is overeengekomen.

Samenwerken

• Fries VTH-overleg. Gedeputeerde Staten hebben de wettelijke taak tot coördinatie en afstemming tussen overheden en andere organisaties in Fryslân die betrokken zijn bij de uitvoering van VTH-taken. Deze samenwerking heeft een beleidsmatig en kaderstellend karakter. De onderwerpen komen voort uit de meerjarenagenda, aangevuld met actuele thema’s.
• Operationele samenwerking. Als provincie werken we veel en intensief samen met andere overheden, uitvoeringsorganisaties en andere instanties in concrete zaken. Deze samenwerking is erop gericht om daar waar nodig krachtdadig en als één overheid te kunnen acteren. Wij doen dit zowel in:
  • Noordelijk verband: Groningen, Fryslân en Drenthe, Politie Noord-Nederland;
  • Waddengebied en hoofdvaarwegennet;
  • Samenwerking toezicht bij de Natura 2000 – gebieden.