Programma 4: Ruimte en Klimaat

Wat hebben we gezien?

Terug naar navigatie - Wat hebben we gezien?

Ruimte en klimaat zijn twee brede en integrale thema's. 

Ruimte:

Het Rijk werkt aan een Nota Ruimte. In juni 2024 is het voorontwerp van deze Nota Ruimte naar de Tweede Kamer gestuurd. Uit het voorontwerp blijkt dat het Rijk streeft naar meer nationale regie op de ruimtelijke inrichting van Nederland, maar wil ook ruimte geven aan diverse regio’s, steden en dorpen om op hun eigen wijze en vanuit de eigen geschiedenis en geografische kenmerken bij te dragen aan een toekomstbestendig Nederland.  De opgaven waar Nederland voor staat zijn in het voorontwerp gebundeld in 3 ‘bewegingen’.  Deze 'bewegingen' gebruiken wij ook bij het opstellen van onze POVI.  Fryslân wordt in het voorontwerp gezien als een van de luwere regio’s. Het Rijk geeft aan in deze regio's  de samenwerking te gaan zoeken om een kleinschaliger ontwikkeling mogelijk te maken, evenals voorzieningen en versterking van de lokale economie. Voor Fryslân is het belangrijk om dit gezamenlijk met Wetterskip en de gemeenten op te pakken. Uit de verder uitwerking van de Nota Ruimte zal blijken hoe dit uitgewerkt wordt voor Fryslân en welke gevolgen dit heeft. 

Duidelijk is al wel dat ook Fryslân bij het Rijk in beeld is voor de nieuwe ruimte behoefte vanuit Defensie. Daarnaast kan de doorvertaling van het programma 'water en bodem sturend' grote invloed op de inrichting van Fryslân hebben.  

Omgevingswet:

De Omgevingswet is op 1 januari 2024 in werking getreden. Gemeenten hun omgevingstafels inmiddels op diverse wijze vorm gegeven. Soms met een heel breed gezelschap, soms kiest een gemeente voor een tafel in kleiner verband. Als provincie worden we daar meestal bij betrokken. 

Wonen:

Het Rijk heeft de herijking van de woondeals verplaatst van 2024 naar 2025. De voorgenomen herijking heeft daarom nog niet plaatsgevonden. 
We liggen op koers met de afspraken uit de woondeals over het aantal te realiseren woning. T.o.v. van de afspraken zitten we op 128%. 
We hebben de samenwerking met gemeenten t.b.v. het opstellen van het Friese Woonplan gestart.

Water en bodem:

Een gezonde bodem, schoon en voldoende zoet water en een veilig watersysteem zijn van groot belang voor de huidige- en toekomstige brede welvaart van Fryslân. Klimatologische- en sociaaleconomische ontwikkelingen zetten het Friese water- en bodemsysteem onder druk. Zo zorgde een combinatie van langdurige regenval, meerdere stormen, beperkte spuimogelijkheden en hoge rivierafvoeren voor extreem hoge waterstanden in de regio IJsselmeergebied, begin 2024. Het onderstreepte eens temeer het belang van adequaat waterbeheer en lange termijn denken.

In 2024 werkten we verder aan een klimaatrobuuste provincie, waarin we nadrukkelijker rekening houden met de natuurlijke kenmerken van ons water- en bodemsysteem in onze ruimtelijke keuzes. Dit deden we onder andere door het uitvoeren van onze (inter)nationale wettelijke taken. We werkten aan de Kaderrichtlijn Water, de uitvoering van ons Regionaal Waterprogramma 2022 - 2027 en het ontwikkelen van de Friese Bodemagenda. 

Milieu:

Via vergunningen, toezicht en handhaving (VTH) zien we er op toe dat we wat schoon is ook schoon houden.  

Energie:

Netcongestie blijft een voortdurend punt van zorg. Ook zien we dat de energieprijzen nog sterk kunnen fluctueren door ontwikkelingen in de rest van de wereld. Het Rijk is gestart met de programma-aanpak voor kleine kerncentrales (SMR's). Hier zijn wij bij aangesloten. Vanuit het Rijk zijn er weer stappen gezet voor de 380KV. De waterstofbackbone is met enkele jaren vertraagd. Bij beide nationale projecten onderzoeken we de meerwaarde voor Fryslân bijvoorbeeld door ervan af te kunnen tappen.

Het samenwerkingsverband van de Friese Energietafel heeft een Energievisie opgeleverd. De Energievisie laat zien dat we tot 2050 nog een stevige opgave hebben.  De Energievisie is een bouwsteen voor de POVI.

Vastgestelde beleidsnotities

Terug naar navigatie - Vastgestelde beleidsnotities

Voor Ruimte en wonen:

Voor Water en Bodem:

Voor VTH -Milieu

Voor Energie :

Voor Klimaat:

  • Notitie Uitvoering Klimaatakkoord 

Verbonden partijen

Terug naar navigatie - Verbonden partijen

Onderstaande verbonden partij(en) leveren een bijdrage aan de doelen en resultaten van het programma Economie. Een overzicht met aanvullende informatie staat in paragraaf 5 van deze jaarstukken. Betreft de volgende partijen:

Vanuit Water en Bodem geen verbonden partijen.

vanuit VTH-Milieu:

  • Fryske Útfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing (FUMO), Grou
  • Stichting Nazorg Ouwsterhaule
  • Fonds Nazorg Stortplaatsen

vanuit Energietransitie:

  • Fûns Skjinne Fryske Enerzjy BV (FSFE)
  • Fryslân Hurde Wyn BV (FHW)

Wat wilden we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat wilden we bereiken?

Doelstellingen programma 4

Terug naar navigatie - Doelstellingen programma 4

Ambitie Provinciale Omgevingsvisie (POVI):

Brede welvaart in een vitaal, veerkrachtig, karakteristiek en gezond Fryslân. Dat is de hoofdambitie van de provincie Fryslân voor de Friese leefomgeving. Met de leefomgeving bedoelen we: de gedeelde ruimte waarin de mensen in de provincie samenleven. Fryslân is van alle mensen die er wonen, werken of te gast zijn.

Ambities Landschap:

  • Friese landschapstypen en hun ontstaansgeschiedenis blijven herkenbaar.
  • Een karakteristiek Fryslân waarin het  Friese Landschap een fundament is voor leefbaarheid, biodiversiteit, recreatie, landbouw en zo mogelijk ook voor andere opgaven en benut wordt als ontwerpbasis voor nieuwe opgaven en ontwikkelingen.

Ambitie wonen:

Een toekomstbestendige woningvoorraad en aantrekkelijke leefomgeving voor alle (toekomstige) inwoners van  Fryslân.

Ambitie water en bodem:

We ambiëren dat Fryslân in 2050  waterrobuust en klimaatbestendig is ingericht en een goede bodem- en waterkwaliteit heeft. Met ‘waterrobuust’ bedoelen wij dat de waterhuishoudkundige inrichting van gebieden ook zonder acuut menselijk ingrijpen bestand is tegen extreem natte omstandigheden of juist extreme droogte. Fryslân blijft beschermd tegen overstromingen, zowel vanuit het hoofd-, als in het regionaal watersysteem. Door zowel technische als ruimtelijke maatregelen zijn en blijven we in staat om de weersextremen op te vangen. Afwenteling op andere watersystemen of toekomstige generaties vinden we hierbij onwenselijk. 

Karakteristiek en gezond watersysteem. We willen een goede bodem- en waterkwaliteit. Grond- en oppervlaktewater dient van een goede kwaliteit te zijn om gebruikt te kunnen worden voor alle functies zoals drinkwater, natuur, landbouw, industrie en overige (economische) toepassingen en zwemmen; het drinken van water uit de kraan dient veilig te zijn, nu en in de toekomst. Vervuiling - een slechte toestand en verslechtering van de toestand- wordt voorkomen en/of verholpen. Afwenteling op andere watersystemen of toekomstige generaties is onwenselijk. Het samenhangende waterstelsel Waddenzee en eilanden, kustzone, IJsselmeer, binnenmeren en waterplassen, kanalen en beken is karakteristiek voor onze provincie. Dit willen we in de toekomst behouden. Bij alle maatregelen voor een toekomstbestendig watersysteem worden ook kansen voor versterking van (recreatieve) beleving, identiteit en gezondheid benut.
Het Friese oppervlakte- en grondwater hebben een nauwe onderlinge relatie. Vanuit het Drents plateau stroomt grondwater in westelijke richting, dat via kwel in het Veenweidegebied bovenkomt en als oppervlaktewater naar de Waddenzee wordt afgevoerd. We willen dit water graag hoogwaardig gebruiken (met name voor drinkwater) en daarmee in de toekomst waardevol zuiver grondwater minder afvoeren naar de Waddenzee. De doorlevering van oppervlaktewater naar de buurprovincies Groningen en Drenthe via de sluis in Gaarkeuken blijft uiteraard behouden. Belangrijk instrumenten om het waterbeleid uitvoering te geven zijn het Nationaal Programma Landelijk Gebied en de NOVEX. Het uitvoeringsprogramma NPLG is één van de Rijksprogramma’s die doorwerken in onze provincie en ook voor het beleidsveld Water relevant zijn.  De uitgangspunten en leidende principes uit de Kamerbrief 'Water en bodem sturend in de ruimtelijke inrichting' (november 2022) zijn voor onze provincie vertaald in de visie 'Fryslân Klimaatbestendig 2050+'. Deze vormen voor het provinciale NOVEX-vraagstuk de 'tafel waarop wordt gepuzzeld'. Op het moment van schrijven van deze begroting zit de vaststelling van de visie in het besluitvormingstraject.

Ambitie milieu:

De ambitie voor Milieu is het uitvoeren van de wettelijke taken vergunningverlening, toezicht en handhaving en het leveren van een bijdrage aan een duurzame leefomgeving.

Ambitie Energietransitie: 

We werken aan de energietransitie via de 5 programmalijnen uit het Energieprogramma 2022-2025. Hierin zijn de volgende ambities geformuleerd:

  • We stimuleren en faciliteren inwoners en lokale initiatieven
  • We zetten in op een Fries plan voor energiebesparing
  • We stimuleren de opwek van energie uit hernieuwbare bronnen
  • We bereiden ons voor op de warmtetransitie met een bijzondere aandacht voor de rol van aquathermie
  • Samen met de netwerkbeheerder werken we aan een robuust energienetwerk.   

4.1 Ruimtelijke ordening en wonen

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

4.2 Water en Bodem

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

4.3 Milieu

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

4.4 Energietransitie

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Beleidsveld 4.1. Ruimtelijke ordening en wonen

Wat wilden we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat wilden we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 4.1.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 4.1.
  1. Wij werken samen met gemeenten en Wetterskip aan de ruimtelijke inrichting van Fryslân en ondersteunen hen bij de omslag naar de Omgevingswet. Daarnaast borgen wij de uitvoering van de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening in voorkantsamenwerking met onze partners en zetten indien nodig of wenselijk ons wettelijk ruimtelijk instrumentarium in.
  2. Een toekomstbestendige woningvoorraad met voldoende betaalbare woningen, aansluitend op de (toekomstige) (zorg)vraag van inwoners en van mensen die zich in Fryslân willen vestigen, waarbij de doorstroom wordt bevorderd.
  3. Zorgvuldig ruimtegebruik door optimale benutting van woningbouwmogelijkheden binnen bestaand bebouwd gebied en door herbestemming en tijdelijke woonvormen.
  4. Wij houden de Omgevingsvisie (POVI) en Omgevingsverordening actueel en werken aan een actualisatie van de POVI met de bijbehorende keuzes voor de ruimtelijke inpassing van diverse urgente opgaven (zoals klimaatadaptatie, energietransitie, landbouwtransitie, herstel biodiversiteit, woningbouw en circulaire bedrijven) staat voor 2024 op het programma.
  5. Samen met onze partners een programma Landschap opstellen waarin we gezamenlijk uitvoering kunnen geven aan de opgaven voor het landschap.

Doelindicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2024 Realisatie
1.  Voorkantsamenwerking bevorderen Deelname participatietrajecten en omgevingstafels Actieve betrokkenheid 25

 
2.  Aanpak huidige woningtekort Gerealiseerde nieuwe woningen in 2030 (gebaseerd op beleid 2021) 14.000 woning  
3.  Tevredenheid met de woning en de woonomgeving Waardering Fries panel van Planbureau Fryslân Waardering is 8  

We werken met onze partners aan de invoering van de Omgevingswet. De komende jaren is herziening van de POVI en -verordening nodig. Om het beleid uit te voeren, werken we via voorkantsamenwerking samen met partners.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Inzet op Landschap (behoud, herstel en versterking) is gerealiseerd (sturing, middelen, organisatie).

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Handvatten gereed om ruimtelijke kwaliteit te integreren in ruimtelijke opgaven en ontwikkelingen (analyse en redeneerlijn op basis waarvan keuzes kunnen worden gemaakt).

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Een geactualiseerd Grutsk op ‘e Romte (onderdeel van Programma Landschap).

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2024 Realisatie 2024
Omgevingswet Samenwerking en betrokkenheid bij strategische complexe projecten 100% 100%
Programma Landschap Gedragen programma i.s.m. partners en geactualiseerd Grutsk op 'e Romte 100% 0
Versnelling woningbouw Weggenomen geïnventariseerde knelpunten Omgevingsverordening 100% 100%
Tevredenheid woonomgeving en woning Plan voor de aanpak van de bestaande woningvoorraad 1 0
Herijken woondeals Aantal actuele regionale woondeals 6 0
Terug naar navigatie - Toelichting r.i.

Toelichting:

Samenwerking en betrokkenheid diverse projecten: We zitten als provincie bij een breed palet aan complexe projecten als partner aan tafel. Het gaat o.a. om ontwikkelingen rond zandwinplassen, OER A32, recreatieve ontwikkelingen, woningbouwontwikkelingen, stoppersregelingen, pilot hub Hallum etc.

Weggenomen knelpunten Omgevingsverordening: Er is een wijzigingsvoorstel Verordening opgesteld. Hierin is o.a. opgenomen dat bilaterale woningbouwafspraken tussen gemeente en provincie rechtskracht hebben.  Verder is het nu toegestaan om op voormalige boerenerven max 3 woningen via bepaalde regelingen in de Verordening toe te staan, zonder dat die op het woningbouwprogramma drukken. Hierdoor meer flexibiliteit voor gemeenten mogelijk om kleinschalige woningbouw te realiseren en stoppers perspectief te bieden. 

Programma Landschap wordt parallel aan de Provinciale Omgevingsvisie ontwikkeld.  De vernieuwing van de Provinciale Omgevingsvisie is een vervolg op het NOVEX-proces .  Omdat de Omgevingsprogramma's en Omgevingsvisie sterk verbonden zijn, is het logisch om dit gelijk op te laten lopen.

Versnelling Woningbouw: Doelstelling is het realiseren van 14.000 woningen in 2030.  Momenteel worden er procentueel meer gebouwd dan conform de afspraken in de Woondeal. 

Tevredenheid woonomgeving en woning:  Het Planbureau Fryslân start in 2025 weer met een nieuwe monitor wonen en neemt daarin ook de tevredenheid van de woonomgeving mee.  In het Woonplan wordt hier verder op ingegaan en zal een plan van aanpak worden gemaakt. 

Herijking Woondeals:  Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening heeft haar planning aangepast waardoor de herijking van de woondeals verschoven is van 2024 naar 2025. 

Wat heeft het gekost?

Terug naar navigatie - Wat heeft het gekost?
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Realisatie 2023 Begroting 2024 na wijziging Rekening 2024 Saldo begroting en rekening
Totaal lasten 1.492 2.023 1.427 595
Totaal baten 212 250 157 93
Saldo van lasten en baten 1.280 1.773 1.270 502

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Onderwerp omschrijving Realisatie 2023 Begroting 2024 na wijziging Rekening 2024 Saldo begroting en rekening
Lasten
Ruimtelijke ordening 430 466 419 47
Wonen 13 45 23 22
Structurele budgetten 443 510 442 69
Ruimtelijke ordening 0 632 519 113
Wonen 837 630 300 330
Tijdelijke budgetten 837 1.262 819 443
Wonen 212 250 167 83
Overlopende passiva 212 250 167 83
Totaal lasten 1.492 2.023 1.427 595
Baten
Wonen 212 250 157 93
Overlopende passiva 212 250 157 93
Totaal baten 212 250 157 93
Saldo van lasten en baten 1.280 1.773 1.270 502
Mutatie tijdelijke budgetten -903 3.176 3.602 -426
Resultaat van lasten en baten 377 4.949 4.872 76
Terug naar navigatie - Toelichting

Toelichting

Per saldo is er een positief resultaat van € 76.000,- op dit beleidsveld. Dit is als volgt te verklaren:

Structurele budgetten
De lagere lasten van € 69.000,- wordt met name veroorzaakt op het vraaggestuurde budget Ruimtelijke ordening en wonen (€ 67.200,-), omdat er minder adviesvragen zijn gedaan en er minder proceskosten zijn gemaakt dan begroot.

Tijdelijke budgetten
De lagere last van € 443.000,- betreft voor € 23.000,- vrijval Wonen, omdat er binnen de subsidieregeling Herbestemming gebouwen uit 2022 enkele lagere vaststellingen zijn gedaan. Daarnaast stond een lumpsum-bijdrage van € 206.000,- voor de Regiodeals begroot, maar de regiokassiers hebben aangegeven dat ze alleen de middelen kunnen innen van de projecten die in het betreffende jaar zijn gestart. Via de mutatie tijdelijke budgetten schuift deze € 206.000,- door naar 2025 en blijft beschikbaar als cofinanciering. Ook de resterende € 290.000,- van de regeling Herbestemming gebouwen 2024 schuift via de mutatie tijdelijke budgetten door naar 2025, omdat de resterende aanvragen die onder dit plafond zijn binnengekomen in 2025 afgehandeld worden. Voor Monitoring Landschap (€ 49.000,-) en POVI (€ 44.000,-) zijn juist meer kosten gemaakt dan begroot, doordat we vanuit Landschap ook hebben bijgedragen aan de regiodeals en voor de POVI een aantal onderzoeken naar voren zijn gehaald, waaronder de MER en externe begeleiding bij de tot standkoming van de contourenschets. Bij deze twee budgetten schuiven die middelen vanuit 2025 via de mutatie tijdelijke budgetten naar 2024.

Overlopende passiva

Het saldo van € 83.000,- op Wonen aan zowel de lasten- als de batenkant wordt veroorzaak door lagere kosten voor de SPUK Flexibele inzet woningbouw, doordat het ontwikkelen van een gezamenlijke aanpak met de gemeenten vertraagd is en nu begin 2025 zal worden afgerond.

Beleidsveld 4.2. Water en Bodem

Wat wilden we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat wilden we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 4.2.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 4.2.
  1. Waterveiligheid: De inwoners van Fryslân en de Friese economie zijn goed beschermd tegen overstromingen en wateroverlast. We werken met  het principe van meerlaagsveiligheid, dit is verwoord in het Friese provinciale waterprogramma (Regionaal Water Programma).  Meerlaagsveiligheid is het principe dat wordt gebruikt om voorbereid te zijn op extreme situaties. Het bestaat uit drie lagen: preventie (met waterkeringen en ruimtelijke reserveringszones), ruimtelijke inrichting en locatiekeuze, en calamiteitenbeheersing. Preventie omvat het beschermen van het achterland tegen overstromingen. Ruimtelijke inrichting en locatiekeuze spelen een rol bij het voorkomen van schade en wateroverlast. Calamiteitenbeheersing omvat het hebben van een plan voor noodsituaties .
  2. Voldoende water: Het watersysteem is in balans waarbij droogte en verzilting zoveel mogelijk beperkt zijn en de voeten droog blijven.
  3. Schoon water: Het bewaken en herstellen van kwaliteit van oppervlaktewater en grondwater. Zoals verwoord in het Friese provinciaal waterprogramma en de KRW-nota. Dit houdt in dat de kwaliteit van het  grond- en oppervlaktewater voldoen aan specifieke ecologische en chemische normen die voortvloeien uit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) en Zwemwaterrichtlijn. We voldoen aan de doelstellingen van de drinkwaterrichtlijn.

Doelindicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2024 Realisatie
1. Waterveiligheid en klimaatadaptatie Het systeem van regionale keringen is in goede staat en er is invulling gegeven aan meerlaagse veiligheid. 100%    
2. Voldoende water De KRW kwantitatieve toestand grondwater voldoet in 2027 aan de daarbij behorende normen. 100%    
3. Schoon water De KRW kwaliteit voor grond- en oppervlaktewater is in 2027 op orde. 100%    
De leveringszekerheid van het Friese drinkwater is op orde. Nu en t/m 2050. 100%    

Toelichting:

  • KRW: In 2025 wordt de midterm-review KRW aan PS voorgelegd. Deze brengt in beeld of uitvoering van de KRW Nota Fryslân op koers ligt om de doelstellingen 2027 te behalen en welke eventuele aanpassingen/aanvullingen hierop worden voorgesteld.
  • Leveringszekerheid drinkwater: De leveringszekerheid van drinkwater in Fryslân is op dit moment goed. De strategie om dit in de toekomst zo te houden is verwoord in de Drinkwaterstrategie Fryslân 2050 van provincie en Vitens.

We voeren onze wettelijke taken uit op grond van o.a. de EU Kaderrichtlijn water, de Zwemwaterrichtlijn, de Waterwet, Wet natuurbescherming, de Drinkwaterrichtlijn en de wettelijke bodemtaken in relatie tot het overgangsrecht in de Omgevingswet.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We voeren de acties uit op het gebied van de 3 lagen van meerlaagsveiligheid (preventie van overstromingen en wateroverlast, ruimtelijke inrichting en locatiekeuze en calamiteitenbeheersing).

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We brengen in beeld de nog benodigde maatregelen en de effecten voor de Natura2000 gebieden.

Beleid

O

Beleid (toelichting)

De uitvoering is licht vertraagd. Voor de N2000 gebieden zullen Landschapsecologische systeemanalyses (LESA's) opgesteld worden. De aanvullende hydrologische maatregelen zullen in dit traject in beeld worden gebracht. 

Tijd

O

Tijd (toelichting)

De uitvoering is licht vertraagd. Voor de N2000 gebieden zullen Landschapsecologische systeemanalyses (LESA's) opgesteld worden. De aanvullende hydrologische maatregelen zullen in dit traject in beeld worden gebracht. 

Geld

G

De aanvullende strategische grondwatervoorraden gaan we borgen in Omgevingsverordening.

Beleid

G

Tijd

O

Tijd (toelichting)

Dit is nog niet gerealiseerd, maar het proces is wel in gang gezet: vanaf 2025 start een plan-MER procedure voor het aanwijzen in de Omgevingsverordening van zoekgebieden t.b.v. Aanvullende strategische grondwatervoorraden (ASV's).

Geld

G

Voor een deel van de natura2000-gebieden brengen we de hydrologische toestand, maatregelen en effect op de doelen in beeld.

Beleid

O

Beleid (toelichting)

De uitvoering is licht vertraagd. Voor de N2000 gebieden zullen Landschapsecologische systeemanalyses (LESA's) opgesteld worden. De aanvullende hydrologische maatregelen zullen in dit traject in beeld worden gebracht. 

Tijd

O

Tijd (toelichting)

De uitvoering is licht vertraagd. Voor de N2000 gebieden zullen Landschapsecologische systeemanalyses (LESA's) opgesteld worden. De aanvullende hydrologische maatregelen zullen in dit traject in beeld worden gebracht. 

Geld

G

We rapporteren aan Provinciale Staten over de voortgang en resultaten waterkwaliteit aan de hand van de zogenoemde midterm review.

Beleid

G

Tijd

O

Tijd (toelichting)

De oplevering van de midterm review is licht vertraagd: de midterm-review wordt behandeld in de PS-vergadering van 23 april 2025.

Geld

G

De ambities en doelen omtrent het ontwikkelingsbeleid voor bodemvitaliteit zullen in lijn met de startnotitie ter besluitvorming worden voorgelegd aan PS.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We leveren een bijdrage aan een Integraal ruimtelijk ontwerp voor Programma Harlingen, waarin het principe water en bodem sturend wordt toegepast.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2024 Realisatie 2024
Waterveiligheid De acties op het gebied van de 3 lagen van meerlaagsveiligheid (preventie van overstromingen en wateroverlast, ruimtelijke inrichting en locatiekeuze en calamiteitenbeheersing) zijn uitgevoerd. 100% 100%
Voldoende water Aantal natura2000-gebieden  waarvoor de hydrologische toestand, maatregelen en effect op de doelen in beeld is gebracht.    50% 0%
% Aanvullende strategische grondwatervoorraden geborgd in Omgevingsverordening. 100% 0%
Algemeen Integraal ruimtelijk ontwerp Programma Harlingen opgesteld, waarin het principe water en bodem sturend is toegepast. 50% 50%
Terug naar navigatie - Toelichting r.i.
  • T.a.v. voldoende water (Natura2000-gebieden): De uitvoering is licht vertraagd. Voor de N2000 gebieden zullen Landschapsecologische systeemanalyses (LESA's) opgesteld worden. De aanvullende hydrologische maatregelen zullen in dit traject in beeld worden gebracht. 
  • T.a.v. voldoende water (aanvullende strategische grondwatervoorraden): Dit s nog niet gerealiseerd, maar het proces is wel in gang gezet: vanaf 2025 start een plan-MER procedure voor het aanwijzen in de Omgevingsverordening van de zoekgebieden t.b.v. de Aanvullende strategische grondwatervoorraden (ASV's).

Wat heeft het gekost?

Terug naar navigatie - Wat heeft het gekost?
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Realisatie 2023 Begroting 2024 na wijziging Rekening 2024 Saldo begroting en rekening
Totaal lasten 16.175 28.466 19.973 8.494
Totaal baten 8.368 21.894 17.033 4.861
Saldo van lasten en baten 7.807 6.572 2.939 3.633

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Onderwerp omschrijving Realisatie 2023 Begroting 2024 na wijziging Rekening 2024 Saldo begroting en rekening
Lasten
Bodem 35 9 5 4
Schoon water 68 180 218 -38
Voldoende water 510 356 260 96
Waterveiligheid 110 97 58 39
Water en bodem overig 110 108 200 -92
Structurele budgetten 832 750 741 9
Bodem 187 400 266 134
Schoon water -278 373 150 223
Veenweide/gebiedsprocessen 4.106 6.559 3.828 2.731
Voldoende water 71 7 0 7
Waterveiligheid -31 130 237 -107
Water en bodem overig 161 123 113 9
Tijdelijke budgetten 4.215 7.592 4.594 2.997
Bodem 0 5.794 5.515 279
Schoon water 0 19 0 19
Waterveiligheid 3.601 310 174 136
Water en bodem overig 0 200 200 0
Reserves 3.601 6.322 5.889 434
Voldoende water 771 775 774 1
Voorzieningen 771 775 774 1
Bodem 28 70 56 14
Veenweide/gebiedsprocessen 1.941 5.420 3.336 2.084
Voldoende water 2.000 2.700 0 2.700
Waterveiligheid 2.788 4.744 4.546 198
Water en bodem overig 0 93 36 56
Overlopende passiva 6.757 13.027 7.974 5.053
Totaal lasten 16.175 28.466 19.973 8.494
Baten
Voldoende water 0 0 18 -18
Structurele budgetten 0 0 18 -18
Bodem 50 0 0 0
Schoon water 0 50 50 0
Veenweide/gebiedsprocessen 439 1.662 1.694 -33
Waterveiligheid 377 637 767 -130
Water en bodem overig 19 0 0 0
Tijdelijke budgetten 884 2.349 2.511 -163
Bodem 726 5.794 5.793 0
Reserves 726 5.794 5.793 0
Voldoende water 0 726 737 -11
Voorzieningen 0 726 737 -11
Bodem 28 70 56 14
Veenweide/gebiedsprocessen 1.941 5.420 3.336 2.084
Voldoende water 2.000 2.700 0 2.700
Waterveiligheid 2.788 4.744 4.546 198
Water en bodem overig 0 93 36 56
Overlopende passiva 6.757 13.027 7.974 5.053
Totaal baten 8.368 21.894 17.033 4.861
Saldo van lasten en baten 7.807 6.572 2.939 3.633
Mutatie reserves -3.386 1.338 1.771 -434
Mutatie tijdelijke budgetten 420 -1.589 1.428 -3.016
Resultaat van lasten en baten 4.842 6.321 6.138 183
Terug naar navigatie - Toelichting

Toelichting 

Per saldo is er een positief resultaat van € 183.000,- op dit beleidsveld. Dit is als volgt te verklaren:

Structurele budgetten
De structurele budgetten zijn voor uitvoering van het Regionaal Waterprogramma (RWP) Binnen dit RWP zijn de kosten net wat anders verdeeld over de onderwerpen dan begroot, maar per saldo is er nauwelijks afwijking van de begroting.

Tijdelijke budgetten
Bij de tijdelijke budgetten vindt er vrijval van € 134.000,- plaats bij Bodem op het bodemconvenant, omdat de uitvoering van de opdracht voor bodemonderzoek doorloopt over de jaargrens en dus niet in 2024 als last genomen kan worden. De overige € 3 mln. schuift via de mutatie tijdelijke budgetten door naar 2025 en bestaat uit enkele onderwerpen. Bij Schoon water schuift er € 223.000,- door, omdat de subsidie voor de DAW-coördinator van de regionale samenwerking Kaderrichtlijn Water (KRW) niet meer in 2024 verstrekt is, dit wordt nu 2025. 

Op het tijdelijke budget Funderingsaanpak in het Veenweidegebied is er een onderbesteding van € 2,4 mln. De uitvoering van de moties uit december 2022, met name de code rood gevallen, vraagt om een innovatieve aanpak die meer voorbereidingstijd vergt dan voorzien. Juridische zorgvuldigheid vereist dat de code rood gevallen eerst worden afgehandeld voordat de herstelregeling kan worden opengesteld. Daarnaast blijven de aanvragen voor funderingsonderzoek achter omdat woningeigenaren wachten op de nog niet opengestelde herstelregeling.

Er is een overbesteding op het budget Versterken Friese IJsselmeerkust van € 107.200,-. Dit betreft een BTW-correctie uit voorgaande jaren. Ten onrechte is toen BTW gecompenseerd. Dit is in 2024 gecorrigeerd en als kostenpost opgenomen op het tijdelijk budget. Op ditzelfde budget zijn er ook meer inkomsten ontvangen (€ 130.000,-). Dit betreft de bijdrage van de Vogelbescherming die in eerste instantie in 2025 ontvangen zou worden. Overeengekomen is om deze bijdrage, samen met die van 2024, in één keer in 2024 op te halen.

Reserves
Er is een onderbesteding van € 434.000,- aan de lastenkant. Dit betreft voor € 136.000,- op de Windpark Fryslân Ambitieagenda IJsselmeerkust en is te verklaren door de lagere werkelijke kosten van de verkenning (die in 2024 is uitgevoerd) dan op voorhand was ingeschat. De verwachting is dat er nog een vervolgopdracht gaat komen. Daarnaast is er een onderbesteding van € 278.800,- op het Europese Horizon project Soilcrates. Wij zijn hierbij afhankelijk van de voortgang die grotendeels door externen of samenwerkingsverbanden wordt behaald. Deze middelen blijven via de reserve hiervoor beschikbaar.

Overlopende passiva
Per saldo is er een onderbesteding van € 5,0 mln. Dit wordt met name veroorzaakt door onderstaande onder- en overbestedingen van onderstaande posten. 

Er is een onderbesteding van € 2,7 mln. bij het onderdeel FRESHEM NL. In 2024 zijn subsidiebeschikkingen afgegeven voor dit project, vorig jaar zijn hiervoor minder werkzaamheden verricht. Als gevolg van de regels voor de lastneming subsidies wordt dit bedrag daarom niet in 2024 verantwoord maar later.

Met betrekking tot Specifieke Uitkering (SPUK) NL2120 zijn in 2024 subsidieverzoeken ingediend door Landgoedcoöperatie Akkrumer Goedland en Stichting Veen Innovatiepolder Hege Warren. De beoordeling van deze specifieke subsidieverzoeken heeft meer tijd gekost dan verwacht. Hierdoor is het niet gelukt de beschikkingen nog in 2024 af te geven en is een onderbesteding van € 1,5 mln. op dit onderdeel ontstaan. Inmiddels zijn de beschikkingen begin 2025 verleend. 

Er is een overbesteding van € 260.500,- op de overlopende passiva voor het Versterken Friese IJsselmeerkust. Dit komt met name voort uit extra werkzaamheden die bij het ingenieursbureau zijn neergelegd, daarnaast zijn er extra onderzoeken (bijvoorbeeld voor het onderwerp PFAS) uitgevoerd om de bestekken op een goed niveau (met minder onzekerheden en dus minder risico’s) in de markt te kunnen zetten.

Beleidsveld 4.3. Milieu

Wat wilden we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat wilden we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 4.3.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 4.3.
  1. Versterking en borging van de VTH beleids- en operationele cyclus
  2. Een bijdrage leveren aan verduurzaming, waaronder een circulaire economie, vanuit de VTH-taken aan een circulaire economie door aandacht te vragen bij provinciale inrichtingen (op het gebied van afval) voor dit onderwerp
  3. Stikstof vergunningen verlenen die er voor zorgen dat er uitvoering gegeven kan worden aan het  FPLG en het uitvoeringsprogramma stikstof 

Doelindicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2024 Realisatie
VTH taken Aantal afgehandelde PAS-melder dossiers 220 dossiers 52

Toelichting

52 dossiers komen niet in aanmerking voor legalisatie en zijn daarmee afgehandeld.  Uit de verificatie zijn daar de volgende redenen voor gebleken: Activiteit was niet meldingsplichtig (<0,05 mol/ha/jr.), de activiteit was tijdelijk en reeds beëindigd, de activiteit voldoet om een andere reden niet aan de voorwaarden Rijk t.a.v. realisatie, het is geen PAS-melding, het project is inmiddels al gelegaliseerd middels een natuurvergunning of de gerealiseerde activiteit wijkt substantieel veel af t.o.v. van gemelde activiteit.

We gaan onze wettelijke taken uitvoeren op grond van o.a Wet natuurbescherming en Algemene wet bestuursrecht. Vergunningverleners worden geattendeerd op het belang van tijdigheid en er zal gestuurd worden op het tijdig verstrekken van vergunningen.

Beleid

O

Beleid (toelichting)

Er is actief aandacht voor tijdig verstrekken van vergunningen.

Tijd

R

Tijd (toelichting)

De complexiteit van aanvragen heeft invloed op het behalen van het  termijn. Tevens heeft de invoering van de Omgevingswet ook invloed gehad op de tijdigheid,  niet alle aanvragen kwamen in Q1 en 2 goed binnen of kwamen met vertraging binnen. Waardoor het beslistermijn korter werd. 

Geld

G

Voor de uitvoering van de VTH-taken wordt een VTH-jaarprogramma en een VTH-jaarverslag opgesteld. Het huidige VTH beleid 2019-2023 (en de onderliggende risicoanalyses) wordt tot eind 2024 verlengd omdat het Omgevingswetproof wordt gemaakt.

Beleid

G

Tijd

O

Tijd (toelichting)

Het VTH-beleid 2029-2023 is op 22 oktober 2024 door Gedeputeerde Staten nogmaals verlengd tot eind 2025. De opvolger van het VTH-beleidsplan, de U&H strategie 2025-2029, is in voorbereiding en zal voor de zomer 2025 aan Gedeputeerde Staten worden aangeboden. Dit vormt dan de nieuwe basis voor het jaarlijkse programma vanaf 2026. 

Geld

G

Uitvoeren van het opdrachtgeverschap van de VTH-taken die bij de FUMO en de ODG zijn neergelegd.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Om een bijdrage te leveren aan circulaire economie vanuit de VTH-taken worden de prov.inrichtingen door de FUMO benaderd om te inventariseren waar kansen en wensen liggen op dit gebied. Mogelijk zal dit in 2024 leiden tot een vervolgproj.voor de FUMO

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

De PAS-melders dossiers (circa 220) zullen in meerdere jaren worden afgerond. Voor 2024 is dat naar verwachting 10.

Beleid

R

Beleid (toelichting)

Door gewijzigde jurisprudentie en het niet hebben van “stikstofruimte” hebben we bij de PAS-melders geen vergunningen afgeven. De eerste verificatieronde, inclusief communicatie naar de pas melders, is in 2024 afgerond.

Tijd

R

Tijd (toelichting)

Er is niet voldoende stikstofruimte beschikbaar om tijdig te legaliseren. 

Geld

G

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren

Toelichting Wnb: De realisatie is lager als gewenst. Dit komt doordat aanvragen complexer worden en door de invoering van de Omgevingswet. Zie de nadere toelichting bij de eerste doelstelling over de vergunningverlener hierboven. 

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2024 Realisatie 2024
Wet natuurbescherming Percentage tijdig verleende vergunningen en ontheffingen 95% 75%
Circulaire economie Percentage provinciale inrichtingen waarbij inventarisatie is uitgevoerd 95% 100%
Vergunningen Aantal PAS-melders dossiers 10 52
Terug naar navigatie - Toelichting r.i.

Toelichting:

Circulaire economie

In 2024 is samen met de FUMO een project uitgevoerd om vanuit VTH een bijdrage te leveren door een inventarisatie uit te voeren waar kansen liggen op gebied van circulaire economie bij bedrijven. Voor de inventarisatie was uitgegaan van een lijst met 61 inrichtingen die onder bevoegd gezag van de provincie vallen. Daarbij was het doel gesteld  om bij 95% van deze inrichtingen een inventarisatie uit te voeren. Alle bedrijven zijn daarover benaderd en bevraagd.  Van deze lijst bleken een aantal inrichtingen onder bevoegd gezag van gemeenten te vallen, een aantal onder toezicht te staan en was een deel van de benaderde bedrijven niet geïnteresseerd in een inventarisatie.  Om die reden is maar bij een derde van de provinciale inrichtingen daadwerkelijk een nader onderzoek naar waar de kansen liggen uitgevoerd.  Om een bijdrage te leveren aan circulaire economie vanuit de VTH-taken hebben de Provincie en de FUMO sinds 2023 een implementatietraject lopen. 2025 is het laatste jaar van de looptijd van het huidige plan van aanpak waarbij een verdieping en verbreding van  de lopende activiteiten uitgevoerd wordt. Verder wordt onderzocht hoe dit onderwerp voor 2026 en verder kan leiden tot een vervolg.

Wat mag het gaan kosten?

Terug naar navigatie - Wat mag het gaan kosten?
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Realisatie 2023 Begroting 2024 na wijziging Rekening 2024 Saldo begroting en rekening
Totaal lasten 9.904 9.990 9.298 692
Totaal baten 723 739 730 9
Saldo van lasten en baten 9.181 9.251 8.568 683

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Onderwerp omschrijving Realisatie 2023 Begroting 2024 na wijziging Rekening 2024 Saldo begroting en rekening
Lasten
VTH-cyclus 9.447 9.750 9.079 671
Milieu overig 269 37 38 -1
Structurele budgetten 9.715 9.787 9.117 670
VTH-cyclus 53 86 66 21
Milieu overig 3 0 0 0
Tijdelijke budgetten 56 86 66 21
Milieu overig 133 116 115 2
Overlopende passiva 133 116 115 2
Totaal lasten 9.904 9.990 9.298 692
Baten
VTH-cyclus 576 623 601 22
Structurele budgetten 576 623 601 22
VTH-cyclus 14 0 14 -14
Tijdelijke budgetten 14 0 14 -14
Milieu overig 133 116 115 2
Overlopende passiva 133 116 115 2
Totaal baten 723 739 730 9
Saldo van lasten en baten 9.181 9.251 8.568 683
Mutatie tijdelijke budgetten 246 -101 -101 0
Resultaat van lasten en baten 9.427 9.150 8.467 683
Terug naar navigatie - Toelichting

Toelichting

Per saldo is er een positief resultaat van € 683.000,- op dit beleidsveld. Dit is als volgt te verklaren:

Structurele budgetten
De lagere lasten € 670.000,- en de lagere baten € 22.000,- leiden tot een positief saldo van € 648.000. 

Er is een onderbesteding op de provinciale bijdrage aan de FUMO (€ 210.400,-) en de ODG (€ 140.500,-). Voor beide geldt dat er nog een eindafrekening over 2024 volgt, dit zal in 2025 worden verwerkt. Naar verwachting zal het geraamde bedrag redelijk in overeenstemming zijn met de werkelijke kosten. Op het budget milieubeleidsplan wettelijke taken is een onderbesteding van € 106.600,-. Er was rekening gehouden met kosten voor een aantal projecten, maar die hebben vertraging opgelopen en zullen komend jaar worden opgepakt. Daarnaast is in vergelijking met voorgaande jaren minder inzet op juridische ondersteuning bij complexe dossiers nodig, terwijl daar in de begroting wel rekening mee was gehouden.  Verder is er een onderbesteding op het budget toezicht Wet Natuurbescherming (€ 70.000,-). Omdat we wilden aansluiten bij de IPO-lijn met betrekking tot controles is het Toezichtsplan Stikstof later in het eerste kwartaal in 2024 door GS is vastgesteld. Daardoor zijn diverse controles later uitgevoerd en zijn niet alle begrote kosten gemaakt. 

Op een aantal activiteiten waar leges over worden geheven zijn meer baten ontvangen en op een aantal minder. Per saldo is er € 106.600,- minder aan leges ontvangen. Voor Milieubelastende activiteiten is € 227.100,- minder aan baten ontvangen dan was geraamd. Met de komst van de Omgevingswet is de mogelijkheid ontstaan om hiervoor leges te heffen. In 2024 zijn voor dit onderdeel slechts twee omgevingsvergunningen verleend. In de begroting was rekening gehouden met 68 vergunningen. De onbekendheid en onzekerheid ten aanzien van de Omgevingswet is mogelijk oorzaak voor het lage aantal aanvragen. Wellicht speelt het ook een rol dat er onder de Omgevingswet leges kunnen worden geheven voor deze activiteit. Op basis van de geringe ervaringen die in 2024 zijn opgedaan is het moeilijk om te voorspellen hoe zich dit in de toekomst ontwikkeld. Naar verwachting wordt 2025 daarvoor een belangrijk jaar. Dit beeld komt ook overeen met de ervaringen van andere provincies. In 2024 zijn uiteraard wel omgevingsvergunning verleend voor milieuaspecten, maar die zijn ingediend voor 1-1-2024. Daarom zijn deze afgehandeld onder het oude Wabo-regime, waarbij geen mogelijkheid was om leges te heffen voor milieuaspecten.
Voor de Omgevingsplan activiteiten en bouwactiviteiten is € 101.100,- meer aan baten ontvangen dan was geraamd, hoewel er minder aanvragen zijn ontvangen dan was verwacht. Door een aantal grotere projecten zijn echter meer leges ontvangen, de leges zijn namelijk gerelateerd aan de hoogte van de bouwkosten. Ook is op dit budget minder inzet nodig geweest voor juridische ondersteuning in het kader van procedures onder de Omgevingswet dan was voorzien. Dit heeft geleid tot een onderbesteding van € 55.000,-. Op het budget Ontgrondingen activiteit zijn € 27.900,- meer legesinkomsten ontvangen doordat er meer vergunningen zijn verstrekt. Dit komt door de vele grondwerkzaamheden in de provincie voor onder andere het aanleggen van kabels en leidingen. Dit is deels toe te schrijven aan legalisatie van illegale situaties die in het veld zijn aangetroffen doordat er meer toezicht is ingesteld.

Beleidsveld 4.4. Energietransitie

Wat wilden we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat wilden we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 4.4.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 4.4.

Binnen het programma Energie werkt de Provincie Fryslân aan drie doelen:

  1. in 2030 wekken we 33% van de energie die we gebruiken zelf op
  2. in 2030 besparen we 25% energie t.o.v. 2010
  3. in 2050 zijn we onafhankelijk van fossiele brandstoffen

Deze doelen zijn de basis voor het Energieprogramma dat in 2022 is vastgesteld.  Voor de uitvoering van het energieprogramma stellen GS jaarlijks een jaarplan vast. Dit wordt ter informatie naar Provinciale Staten gestuurd cf de afspraken met PS hierover.

Doelindicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2024 Realisatie
Energiebesparing    Percentage Energieverbruik  25% besparen in 2030 tov 2010

  

  
Opwekken energie uit duurzame bronnen Percentage  hernieuwbaar opgewekte energie in Fryslân  25% in 2025; 33% in 2030  
Reductie emissie broeikasgassen Bijdrage aan landelijke reductiedoelstelling  Landelijke 55% reductie in 2030  

Toelichting
De energiebesparing is van veel factoren afhankelijk. De meest recente cijfers geven aan dat er eind 2022 15% minder energie gebruikt was tov 2010. Er zijn echter  verschillen tussen de sectoren. In de gebouwde omgeving was de besparing bijvoorbeeld 25,8%, terwijl de besparing in de verkeer en vervoer het laagst was met 14,3%.   

Uitvoeren regeling extra gelden uit Windpark Fryslân (WPF) gelden, ten behoeve van het isoleren van woningen.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We voeren de landelijke SPUK regeling verduurzaming bedrijfsmatig vastgoed uit.

Beleid

G

Tijd

O

Tijd (toelichting)

De SPUK is pas eind 2024 beschikbaar gesteld. Omdat de voorbereiding al wel getroffen waren zijn we eind 2024 gestart met de uitvoering. 

Geld

G

We zetten een ondersteuningsstructuur voor het MKB op o.a. via het bedrijvenloket Ynbusiness.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Overleg met gemeenten (via Friese Energie Tafel) en initiatiefnemers om initiatieven voor de opwek van energie verder te helpen.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Uitvoering van de Missy Wetterwaarmte en ondersteuning van projecten.

Beleid

G

Tijd

O

Tijd (toelichting)

in 2024 zijn weliswaar 18 initiatieven voor een warmtenet ondersteund maar dit heeft er nog niet toe geleid dat er extra woningen aangesloten zijn op een warmtenet.   Hoewel in de praktijk blijkt dat warmtenetten lastig te financieren zijn, verwachten wij dat een van de projecten op korte termijn wel van start kan gaan. 

Geld

G

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2024 Realisatie 2024
Besparen Aantal woningen dat m.b.v. WPF gelden is geïsoleerd  1000 woningen 300
Aantal bedrijven dat advies van energiecoach heeft gekregen 50 bedrijven > 50
Opwek Aantal gerealiseerde monomestvergisters  25 mestvergisters 0
Aantal MegaWatt zonneveld gerealiseerd   50 MW zon 14 
Aantal pilots biogas/groengas productie met monitoring reductie emissies 3 pilots productie biogas/groen gas 3
Warmte Aantal woningen aangesloten op een warmtenet  500 woningen 0
Aantal warmte-initiatieven (warmtenetten in ontwikkeling) 20 warmtenetten 18 
Mienskipsenergie Aantal aanvragen via het Friese Energiehuis voor lokale energie initiatieven 25 aanvragen 26
Terug naar navigatie - Toelichting r.i.

Het aantal woningen dat met WPFgelden is geïsoleerd is achter gebleven bij de doelwaarde omdat de Europese aanbesteding en inrichting van het gezamenlijke uitvoeringsloket meer tijd kostte dan verwacht en als gevolg daarvan pas in september 2024 gereed was. 

Er zijn geen nieuwe monomestvergisters in gebruik genomen.  Er is wel een pijplijn van  ruim 100 monomestvergisters (hiervan hebben 75 een SDE beschikking), maar die zijn nog niet gebouwd.   

In de eerste helft van 2024 is er 14 MW aan zonnevelden gerealiseerd.  Cijfers over de tweede helft van 2024 zijn nog niet beschikbaar.   

Het aantal woningen dat aangesloten wordt op een warmtenet blijft achter bij de verwachting. Er zijn wel voldoende initiatieven maar die zijn nog niet gerealiseerd. Hoewel in de praktijk blijkt dat warmtenetten lastig te financieren zijn, verwachten wij dat een van de projecten op korte termijn wel van start kan gaan. 

 

Wat heeft het gekost?

Terug naar navigatie - Wat heeft het gekost?
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Realisatie 2023 Begroting 2024 na wijziging Rekening 2024 Saldo begroting en rekening
Totaal lasten 10.999 11.006 10.813 194
Totaal baten 5.154 2.629 3.837 -1.208
Saldo van lasten en baten 5.845 8.378 6.976 1.402

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Onderwerp omschrijving Realisatie 2023 Begroting 2024 na wijziging Rekening 2024 Saldo begroting en rekening
Lasten
Energietransitie algemeen 336 0 0 0
Structurele budgetten 336 0 0 0
Energietransitie algemeen 197 930 924 6
Opwek duurzame bron 60 54 73 -19
Tijdelijke budgetten 257 984 997 -13
Energiebesparing 2.387 5.155 5.000 154
Energietransitie algemeen 520 99 76 24
Opwek duurzame bron 2.410 2.926 1.632 1.294
Reserves 5.317 8.180 6.708 1.472
Energiebesparing 1.624 320 280 40
Energietransitie algemeen 879 1.522 1.974 -452
Opwek duurzame bron 2.586 0 854 -854
Overlopende passiva 5.090 1.843 3.108 -1.265
Totaal lasten 10.999 11.006 10.813 194
Baten
Opwek duurzame bron 0 0 39 -39
Tijdelijke budgetten 0 0 39 -39
Energietransitie algemeen 0 6 0 6
Opwek duurzame bron 64 780 690 90
Reserves 64 786 690 96
Energiebesparing 1.624 320 280 40
Energietransitie algemeen 879 1.522 1.974 -452
Opwek duurzame bron 2.586 0 854 -854
Overlopende passiva 5.090 1.843 3.108 -1.265
Totaal baten 5.154 2.629 3.837 -1.208
Saldo van lasten en baten 5.845 8.378 6.976 1.402
Mutatie reserves -17.445 -5.629 -4.253 -1.376
Mutatie tijdelijke budgetten 375 -54 -48 -6
Resultaat van lasten en baten -11.224 2.695 2.675 20
Terug naar navigatie - Toelichting

Toelichting

Per saldo is er een resultaat van € 20.000,- op dit beleidsveld. Dit is als volgt te verklaren:

Tijdelijke budgetten
De vrijval aan de batenkant van € 20.000 wordt veroorzaakt bij Opwek duurzame bron, doordat een subsidie voor energie-initiatieven lager afgerekend is dan beschikt.

Reserves
De baten en lasten met saldo € 1.376.000,- schuiven via de mutatie reserves door naar 2025 en bestaan uit enkele onderwerpen. Bij Energiebesparing wordt de afwijking van € 154.000,- veroorzaakt op de IMF-middelen voor verduurzaming maatschappelijk vastgoed, doordat er bij enkele verstrekte subsidies voorwaarden zijn gesteld, waaraan de ontvangers naar verwachting in 2025 kunnen voldoen, waarna wij de lasten in 2025 kunnen nemen.  Bij Opwek duurzame bron betreft de afwijking van € 1.204.000,- de provinciale subsidie en de cofinanciering bij de IKW-subsidie aan Blue Energy of de Afsluitdijk. Doordat er in 2024 geen inhoudelijke projectvoortgang is geweest, mogen we geen lasten in 2024 verantwoorden. 

Overlopende passiva

Het saldo van - € 452.000,- aan zowel de lasten- als de batenkant op Energietransitie algemeen wordt veroorzaakt bij de SPUK F28 Klimaat- en energiebeleid, omdat de herziene beschikking van deze regeling (ook wel bekend als CDOKE) eind oktober is ontvangen en daardoor niet meer in de begroting opgenomen kon worden. Het saldo van - € 854.000,- wordt veroorzaakt bij de SPUK H23 Thialf Energiehub, omdat wij deze kosten hebben voorgefinancierd en nog een betaling van het Rijk op de SPUK zullen ontvangen.

Wat heeft het programma gekost?

Terug naar navigatie - Wat heeft het programma gekost?
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Realisatie 2023 Begroting 2024 na wijziging Rekening 2024 Saldo begroting en rekening
Lasten
Beleidsveld 4.1 Ruimtelijke ordening en wonen 1.492 2.023 1.427 595
Beleidsveld 4.2 Water en bodem 16.175 28.466 19.973 8.494
Beleidsveld 4.3 Milieu 9.904 9.990 9.298 692
Beleidsveld 4.4 Energietransitie 10.999 11.006 10.813 194
Totaal lasten 38.570 51.485 41.510 9.974
Baten
Beleidsveld 4.1 Ruimtelijke ordening en wonen 212 250 157 93
Beleidsveld 4.2 Water en bodem 8.368 21.894 17.033 4.861
Beleidsveld 4.3 Milieu 723 739 730 9
Beleidsveld 4.4 Energietransitie 5.154 2.629 3.837 -1.208
Totaal baten 14.456 25.512 21.757 3.755
Saldo van lasten en baten 24.114 25.973 19.754 6.219
Mutatie reserves -20.830 -4.291 -2.482 -1.809
Mutatie tijdelijke budgetten 139 1.433 4.881 -3.448
Resultaat van lasten en baten 3.422 23.115 22.153 962

Toelichting

De toelichting op de grootste afwijkingen staat bij de afzonderlijke beleidsvelden.

Investeringen

Terug naar navigatie - Investeringen
Bedragen x € 1.000 Stand per 1-1-2024 uitgaven bijdragen derden Stand per 31-12-2024
Onderhanden werken 658 3.854 3.877 635
Opgeleverde werken 0 0 0 0
Afgerekende werken 0 0 0 0
Totaal 658 3.854 3.877 635

Toelichting

Het betreft hier de investeringen: Veenweidevisie grond De Welle Woudsend, Gebiedsproject Aldeboarn-De Deelen, Gebiedsproject Hege Warren en  Gebiedsproject Idzegea. Deze zijn allemaal nog onderhanden.

Zie verder bijlage 6. Onderhanden en opgeleverde investeringen

Balanspost reserves

Terug naar navigatie - Balanspost reserves
Bedragen x € 1.000 Stand per 1-1-2024 toevoeging onttrekking Stand per 31-12-2024
R. Reserve verstrekte subsidies 1.996 0 0 1.996
Totaal 1.996 0 0 1.996

Toelichting

Reserve verstrekte subsidies
Deze reserve is gevormd in verband met de subsidielastneming van subsidies boven het drempelbedrag van € 900.000 en betreft het project DNA Blue Energy incl. de provinciale cofinanciering bij de IKW-beschikking voor ditzelfde project.

Toelichting

Voorziening Grondwaterplan
Deze voorziening wordt gevormd middels de legesinkomsten. De uitgaven in het kader van het grondwaterplan gaan ten laste hiervan.

Balanspost overlopende passiva

Terug naar navigatie - Balanspost overlopende passiva
Bedragen x € 1.000 Stand per 1-1-2024 toevoeging aanwending Stand per 31-12-2024
OP Deltaprogramma Waddengebied 127 176 195 108
OP Fries Bestuursakkoord Waterketen 3 2021-2025 143 105 19 228
OP GRO06c Kennismiddelen Regiodeal NIL VW HW 111 0 32 80
OP GRO06c Regiodeal NIL Aldeboarn-De Deelen 176 0 162 14
OP GRO06c Regiodeal NIL Veenweide 2022-2024 389 0 12 377
OP Horizon Europe project NBRACER 187 36 150
OP SPUK C103 Opst en uitv woondeals 2e tranche 589 589
OP SPUK C118 Bedrijfsmatig vastgoed 3.236 666 2.570
OP SPUK C13 Ontzorgingsprogr maatschapp vastgoed 16 0 16 0
OP SPUK C210 Flexibele inzet woningbouw 2e fase 856 0 0 856
OP SPUK C41 Flexibele inzet woningbouw 81 0 -24 105
OP SPUK C81 Opstellen en uitvoeren woondeals 181 0 181 0
OP SPUK C86 Ontzorgingspr maatsch vastg 2e tranche 304 954 264 995
OP SPUK E118 NL2120 9.552 7.745 1.807
OP SPUK E3 Sanering verkeerslawaai 105 105
OP SPUK E44 FBW klimaatadaptatie 2021-2027 7.323 0 3.071 4.252
OP SPUK E83 PFAS Bodemopgaven 2022 360 0 2 358
OP SPUK E87 FRESHEM-NL fase 2 2.900 0 0 2.900
OP SPUK E97 Bodem buitenprop difuus lood Fryslan 595 0 54 541
OP SPUK E99 Versterken Friese IJsselmeerkust 12.460 0 1.260 11.199
OP SPUK F28 Klimaat- en energiebeleid 239 3.660 1.308 2.591
OP SPUK Freshem-NL bijdrage derden 1.081 316 1.396
OP SPUK H23 Thialf Energiehub 500 500 0
OP SPUK J5 Opstellen en uitvoeren woondeal 3e fase 594 0 594
OP SPUK J6 Flexibele inzet woningbouw 3e fase 902 0 902
OP SPUK L10 Impulsgelden veenweiden 8.970 0 2.093 6.877
OP SPUK L7 IBP vitaal platteland 3.536 0 392 3.144
OP Wadlopen 62 119 115 67
Totaal 40.604 20.301 18.099 42.806

Toelichting

OP Deltaprogramma Waddengebied
De OP is ingericht voor middelen afkomstig van provincie Groningen, Rijkswaterstaat, waddengemeenten en waterschappen, voor o.a. voorbereiden op klimaatadaptatie en 
waterveiligheid.

OP Fries Bestuursakkoord Waterketen 3 2021-2025
De OP dient ter kasvoering van budgetten uit het Fries bestuursakkoord. Het FBWK is een samenwerkingsverband tussen alle Friese waterketen partijen.

OP GRO06c Kennismiddelen Regiodeal NIL VW HW
De OP is ingericht voor het project kennismiddelen Regiodeal NIL Veenweideprogramma

OP Regiodeal NIL Aldeboarn-De Deelen
De OP is ingericht voor onderzoek en advisering in het gebiedsproces Aldeboarn-DeDeelen vanuit de Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw

OP GRO06c Regiodeal NIL Veenweide 2022-2024
De OP is ingericht voor de programmatische aanpak Regiodeal NIL Veenweide Fryslan 2022-2024

OP Horizon Europe project NBRACER

De OP is ingericht voor de provinciale deelname aan het Europese Horizon project NBRACER waarin onderzoek gedaan wordt naar het uitrollen en opschalen van nature based solutions t.b.v. het vergroten van klimaatbestendigheid.

OP SPUK C81, C103 en J5 Opstellen en uitvoeren woondeals
De SPUK's C81, C103 en J5 Opstellen en uitvoeren woondeals is voor de inhuur van capaciteit of expertise om intern ondersteuning te bieden, of om gemeenten te ondersteunen in het opstellen en uitvoeren van de woondeals.

OP SPUK C118 Bedrijfsmatig vastgoed

Het doel van de SPUK Bedrijfsmatig Vastgoed is om door middel van een gecoördineerde aanpak het Friese MKB en de bedrijventerreinen actief te stimuleren tot verduurzaming.

OP SPUK C13 en C86 Ontzorgingspr maatsch vastgoed
De OP betreft de 2e tranche van de specifieke uitkering van het Rijk aan de provincie Fryslân bestemd voor activiteiten die tot doel hebben om kleine maatschappelijke vastgoedeigenaren te ontzorgen bij het verduurzamen van hun maatschappelijke vastgoed

OP SPUK C41, C210 en J6 Flexibele inzet woningbouw
De SPUK C41 Flexibele inzet woningbouw is ingezet voor de gelijknamige subsidieregeling. Daarnaast wordt er gewerkt aan de opbouw van een Fries versnellingsteam. De SPUK's C210 en J6 zijn het vervolg op SPUK C41 en de middelen worden ingezet voor het Fries versnellingsteam. 

OP SPUK E118 NL2120

Het programma NL2120 is gericht op onderzoek naar natuurlijke  oplossingen (‘nature-based solutions’) om klimaateffecten op te vangen,  biodiversiteit te herstellen en tegelijkertijd het productievermogen te behouden en brede welvaart te versterken. Het programma combineert een nationaal kennisprogramma met het opdoen van ervaring in lopende gebiedsprojecten in  verschillende landschapstypen.

OP SPUK E3 Sanering verkeerslawaai
De OP is ingericht om maatregelen te nemen om geluidhinder langs provinciale wegen te beperken. De maatregelen zijn afgerond en het ministerie zal de rijksbijdrage in 2025 vaststellen.

OP SPUK E44 FBW klimaatadaptatie 2021-2027
De OP is ingericht om de impulsregeling klimaatadaptatie uit te voeren, de financiering is vanuit het Deltafonds.

OP SPUK E83 bodemopgaven  2022
De OP is ingericht voor de specifieke uitkering om de nieuwe bodemkwaliteitsopgave te signaleren en daarop te reageren met een passende aanpak. 

OP SPUK E87 Freshem-NL fase 2
De OP is ingericht voor het project Freshem wat bedoelt is om de zoet- en zoutwater en kleilagen in de grond te meten.

OP SPUK E97 Bodem buitenprop difuus lood Fryslân
De OP is ingericht om het bevoegd gezag in staat te stellen nieuwe bodemkwaliteits-opgaven te signaleren en daarop te reageren met een passende aanpak conform §3 van de regeling (buitenproportionele opgaven).

OP SPUK E99 Versterken Friese IJsselmeerkust
De OP is ingericht om activiteiten uit te voeren die dragen bij aan kustherstel en een duurzame inrichting van de Friese IJsselmeerkust. 

OP SPUK F28 Klimaat- en energiebeleid
De OP is ingericht voor de extra inzet capaciteit voor de uitvoering van klimaat- en energiebeleid. 

OP SPUK Freshem-NL bijdrage derden
De OP is ingericht om als penvoerder van het project de impulsregeling klimaatadaptatie uit te voeren.  De bijdragen in deze OP komt van alle deelnemers. 

OP SPUK H23 Thialf Energiehub
De OP is ingericht voor de investering in de energiehub bij Thialf waarvoor het Rijk € 3,44 miljoen beschikbaar gesteld heeft.

OP SPUK L10 Impulsgelden veenweiden
De OP is ingericht voor de impulsgelden die betrekking hebben op de rijksmiddelen die we ontvangen voor de projecten Hege Warren en Aldeboarn/de Deelen.

OP SPUK L7 IBP vitaal platteland
De OP is ingericht voor de ontvangen rijksmiddelen in het kader van het interbestuurlijk programma vitaal platteland ten behoeve van het uitvoeren van het gebiedsproces Aldeboarn-De Deelen.

OP Wadlopen
De OP is ingericht voor de kasvoering van wadloopovereenkomsten tussen de drie waddenprovincies.